Təkər Dəyişərkən Sürücülərin Ən Tez-Təz Yol Verdiyi 7 Səhv

Bir çox avtomobil sahibi heç olmasa bir dəfə “Burda nə çətinlik var ki? Beş bolt — və hazırdır” deyə düşünür. Amma təkər dəyişikliyi — ağırlıq, fizika, təhlükəsizlik və montaj detalları nəzərə alınmalı olan bir prosesdir. Təcrübəli sürücülər belə səhvlər edə bilər ki, bu da təkərlərin və disklərin zədələnməsinə və ya yolda təhlükəli hallara gətirib çıxara bilər.

Bu materialda təkəri özünüz dəyişərkən edilən ən geniş yayılmış səhvlərdən və onlardan necə yayınmaqdan danışacağıq. Eyni zamanda — nə zaman dayanıb işi mütəxəssislərə həvalə etmək daha məqsədəuyğundur, onu da izah edəcəyik.

Səhv: Domkratı “hara gəldi” qoymaq

Ən yayılmış və təhlükəli səhvlərdən biri — domkratın yanlış yerə qoyulmasıdır. Bir çox sürücü domkratı sadəcə eşik altına və ya arxaya yerləşdirir, xüsusi təyin olunmuş nöqtələri nəzərə almadan. Üstəlik, təkərləri də sabitləmirlər. Nəticədə eşik, disk, əyləc boruları zədələnə və ya domkrat sürüşdükdə ciddi xəsarət alınmasına səbəb ola bilər.

Necə düzgün etməli:

İstifadə qaydalarında qeyd olunmuş və gövdədə vizual şəkildə fərqlənən gücləndirilmiş sahələri tapın. Xüsusilə torpaq səthdə, domkratın altına möhkəm bir dəstək qoyun. Təkərlər həmişə qarşıdanqaçma dayaq vasitəsilə sabitlənməlidir. Domkratın sabitliyindən əmin deyilsinizsə, risk etməyin — mütəxəssis çağırın.

Səhv: Boltları avtomobili qaldırdıqdan sonra açmaq

Bəzi sürücülər əvvəlcə avtomobili qaldırır, sonra boltları açmağa çalışır. Bu zaman təkər fırlanmağa başlayır (xüsusilə ön ötürücülü avtomobillərdə). Nəticədə:

– Boltları açmaq çətinləşir

– Təkəri ayaqla sabitləməyə çalışarkən rezbanı zədələyə bilərsiniz

– Alətin sürüşmə riski və xəsarət artar

Necə düzgün etməli:

Domkratdan istifadə etməzdən əvvəl, avtomobil hələ yerindəykən və təkərlər sabitlənmişkən boltları yarım dövrə boşaltmaq lazımdır. Ancaq bundan sonra avtomobili qaldırmaq olar.

Səhv: Boltları saat istiqamətində sıxmaq

Çoxları boltları dairəvi sıxmağa çalışır. Amma bu, diskin qeyri-bərabər oturmasına və təkərin mərkəzdə düz yerləşməməsinə səbəb olur. Bu isə:

– Sürərkən rulda titrəməyə

– Təkərlərin daha tez aşınmasına

– Asqı sisteminin və rulmanların zədələnməsinə gətirib çıxara bilər

Necə düzgün etməli:

Boltları çarpaz (1–3–5–2–4 kimi) və bərabər dərəcədə sıxın. Hər birini yavaş-yavaş, tədricən sıxın.

Səhv: Boltları həddindən artıq və ya az sıxmaq

“Daha bərk sıxsam, daha möhkəm olar” fikri yanlışdır. Çox sıxmaq:

– Rezbanı və ya stupitsanı zədələyə bilər

– Boltların qırılmasına

– Əyləc diskinin deformasiyasına səbəb ola bilər

Zəif sıxılmış boltlar isə təhlükə yaradır — hərəkətdə təkər boşala bilər.

Necə düzgün etməli:

Dinamometrik açardan istifadə edin və istehsalçının təyin etdiyi sıxma qüvvəsinə uyğun işləyin. Belə bir alətiniz yoxdursa, boltları bərabər sıxmağa çalışın və 50–100 km sonra yenidən yoxlayın.

Səhv: Təzyiqi və protektoru yoxlamamaq

Təkəri dəyişərkən bəzi sürücülər təzyiq və protektorun vəziyyətini yoxlamırlar. Bu isə idarəetməyə, əyləc məsafəsinə və yanacaq sərfiyyatına təsir edir. Ehtiyat təkər istifadə üçün yararsız ola bilər:

– Təzyiq normaldan aşağıdır

– Yan divarda zədə və ya gərginlik var

– Aşınma kritik səviyyədədir

– Protektor qeyri-bərabər yeyilib

Necə düzgün etməli:

Təzyiqi yoxlayın və avtomobiliniz üçün uyğunluğunu təsdiqləyin (yanacaq qapağında və ya sürücü qapısında yazılıb). Protektorun dərinliyi minimum 1.6 mm, qış təkərləri üçün isə ən azı 4 mm olmalıdır. Yönlü təkərlərdən istifadə edirsinizsə, istiqamətin düzgün olmasına əmin olun.

Səhv: Təhlükəsizlik tədbirlərini görməmək

Çox vaxt təkər yol kənarında dəyişdirilir. Belə vəziyyətdə təhlükəsizliyi təmin etmək təkərin özündən daha vacibdir. Təəssüf ki, bir çox sürücü:

– Fövqəladə işarə qoymur

– Siqnalizasiya yandırmır

– Yolda çox yaxın məsafədə işləyir

– Əlcəksiz və nazik ayaqqabıda olur

– Gecə reflektorlu jilet geyinmir

– Domkrat altındakı avtomobili nəzarətsiz qoyur

Bu isə xəsarətlərə, yanıqlara və yol təhlükəsinə səbəb olur.

Necə düzgün etməli:

Fövqəladə siqnalları aktiv edin. Şəhərdə 15 m, yolda isə 30 m məsafədə xəbərdarlıq üçbucağı qoyun. Əlcək və sərt uclu ayaqqabı geyinin, gecə reflektorlu jiletdən istifadə edin. Axın hissəsindən uzaq, təhlükəsiz tərəfdə durun. Maşının hərəkət etməməsi üçün təkər altına dayaq qoyun.

Bəs təkəri özün dəyişməyə dəyər?

Əgər alətləriniz və təcrübəniz varsa — bəli. Amma şübhəniz varsa və ya avadanlıq yetərli deyilsə, risk etməyin. Servisdə bu işlər balanslaşdırma və düzgün sıxma ilə daha təhlükəsiz görülür.